Khám phá đặc điểm khí hậu Việt Nam: Từ Bắc vào Nam, quốc gia này mang trong mình sự đa dạng khí hậu đặc trưng, từ cận nhiệt đới gió mùa ở phía Bắc đến nhiệt đới ẩm gió mùa ở phía Nam. Với hai mùa chính là mùa mưa và mùa khô rõ rệt, cùng sự chênh lệch nhiệt độ giữa các vùng, Việt Nam là điểm đến lý tưởng để trải nghiệm sự thay đổi kỳ diệu của thiên nhiên.
Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về khí hậu đa dạng này và cách nó tạo nên những phong cảnh nên thơ và đa dạng sinh học, góp phần vào vẻ đẹp độc đáo của Việt Nam trong bức tranh Đông Nam Á.
Đặc điểm chung của khí hậu Việt Nam
Nhiệt độ trung bình hàng năm từ Bắc vào Nam ở Việt Nam khoảng 21 – 27°C, trong đó nhiệt độ có xu hướng tăng dần từ Bắc vào Nam (do vị trí địa lý phía Nam càng gần xích đạo). Nhiệt độ thấp nhất ở Việt Nam có thể xuống dưới 0°C vào mùa đôngở một số độ cao phía Bắc như tỉnh Hà Giang, đỉnh Phanxipang ở thị trấn Sapa, núi Phia Oắc ở tỉnh Cao Bằng,…
Trong khi đó, thời gian mùa hè từ tháng 5 đến Tháng 8 chứng kiến những tháng nóng nhất với nhiệt độ cao nhất có thể lên tới 39 – 40°C hoặc thậm chí cao hơn.
Thời tiết ở Việt Nam cũng bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng nhà kính và hiện tượng nóng lên toàn cầu. Nhiệt độ trung bình hàng năm ở Việt Nam nói riêng và các nước trên thế giới đều tăng lên theo từng năm. Đặc biệt hiện tượng băng tan ở Bắc Cực khiến mực nước biển không ngừng dâng cao.
Lượng mưa ở Việt Nam
Lượng mưa trung bình hàng năm đo được tại các trạm khí tượng thủy văn ở Việt Nam là từ 1.500 đến 2.000mm. Tuy nhiên, do có sự khác biệt giữa thời tiết Việt Nam và địa hình đặc trưng vùng biển Đông nên nước ta thường xuyên xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, mưa lớn, mưa đá, nắng nóng đỉnh điểm, lốc xoáy…
Trung bình hàng năm trên toàn lãnh thổ Việt Nam mỗi năm hứng chịu từ 11 đến 13 cơn bão lớn nhỏ.
Độ ẩm ở Việt Nam
Độ ẩm trung bình ở Việt Nam thường vào khoảng 80%. Tuy nhiên, ở vùng nhiệt đới gió mùa phía Bắc, độ ẩm trong không khí thay đổi theo mùa. Cụ thể như sau:
– Mùa xuân: độ ẩm cao 94%
– Mùa hè và mùa thu: độ ẩm trung bình 80%
– Mùa đông: độ ẩm thấp khoảng 50%
Thời tiết Việt Nam quanh năm: Biểu đồ thời tiết bên dưới bao gồm nhiệt độ và lượng mưa trung bình 12 tháng trong năm tại Việt Nam.
Khí hậu theo vùng miền ở Việt Nam
Thời tiết khu vực phía Bắc
Với khí hậu nhiệt đới ẩm, chia làm 4 mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông, miền Bắc là cái nôi sản sinh ra nhiều loại trái cây gắn liền với từng mùa. Đặc điểm dễ nhận biết nhất của khí hậu miền Bắc là mùa hè nóng, mưa nhiều, mùa đông lạnh, ít mưa.
Nhiệt độ không khí trung bình hàng năm là 23,6°C, tháng nóng nhất là tháng 6 (29,8°C), tháng lạnh nhất là tháng 1 (17,2°C). Độ ẩm trung bình năm ở miền Bắc là 79%, lượng mưa 1800mm.
Thời tiết miền Trung Việt Nam
Thời tiết miền Trung có sự phân chia rõ rệt theo địa hình.
Bắc Trung Bộ (tỉnh Thanh Hóa đến tỉnh Thừa Thiên-Huế)
Thời tiết ở khu vực này khá giống với miền Bắc Việt Nam, được chia thành 4 mùa riêng biệt. Mùa xuân và mùa thu ở đây trôi qua rất nhanh trong khi mùa hè kéo dài và nhiệt độ cao do ảnh hưởng của gió Tây.
Do gió Đông Bắc thổi thẳng nên mùa đông ở đây khá lạnh và khô (nhiệt độ trung bình tháng 1 có thể giảm xuống 18°C).
Nam Trung Bộ (Thành phố Đà Nẵng đến tỉnh Bình Thuận)
Khí hậu nhiệt đới gió mùa chia khu vực này thành mùa mưa và mùa khô rõ ràng. Mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 và kết thúc vào tháng 10 khi có mưa nhiều, thậm chí có bão, lượng mưa trung bình các tháng này có thể lên tới 1.600-2000mm.
Ngược lại, mùa khô (tháng 11 đến tháng 4) có đặc điểm nắng nóng, gió thổi liên tục và hạn hán kéo dài, lượng mưa trung bình dưới 200mm, nhiệt độ trung bình cao hơn, từ 24 – 28°C.
Tây Nguyên (bao gồm các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông và Lâm Đồng)
Với độ cao 500-600m so với mực nước biển, Tây Nguyên cũng có hai mùa: mùa khô và mùa mưa. Mùa mưa diễn ra từ tháng 5 đến tháng 10, mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau.
Mùa khô nóng, hạn hán, thiếu nước trầm trọng, mùa mưa nóng ẩm tập trung khoảng 85-90% lượng mưa hàng năm. Vùng đất cao đầy gió, sản vật Tây Nguyên phong phú, đa dạng.
Thời tiết miền Nam
Nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa và cận xích đạo, nhiệt độ trung bình các tháng trong năm ở Nam Bộ trên 18oC, dồi dào ánh nắng. Nhiệt độ ngày và đêm giữa các tháng trong năm thấp và rất ôn hòa.
Độ ẩm trung bình dao động từ 80-82%. Miền Nam có 2 mùa chính là mùa mưa và mùa khô. Mùa khô bắt đầu từ tháng 11 và kết thúc vào tháng 5, mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 và kết thúc vào cuối tháng 11.
Thời tiết Việt Nam và một số hiện tượng tiêu biểu
Sấm chớp
Sấm sét là hiện tượng thường xuyên gắn liền với giông, bão lớn. Đây là điều xảy ra khi các đám mây mang điện tích trái dấu phóng điện lẫn nhau. Việt Nam được coi là “một trong ba tâm giông lớn của thế giới” nên hiện tượng sấm sét cũng diễn ra khá thường xuyên ở Việt Nam.
Tuyết và thời tiết lạnh giá
Hơn 10 năm qua, người dân Việt Nam mới có dịp chứng kiến tuyết rơi. Tuy nhiên, hiện tượng này chỉ xảy ra ở khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam, nơi nhiệt độ giảm sâu, có khi xuống tới -4,4oC thường vào giữa mùa đông từ ngày 15 tháng Chạp đến ngày 10 tháng Giêng dương lịch hàng năm.
Một số địa điểm ở Việt Nam có thể xuất hiện tuyết như: Đỉnh Phanxipang ở thị trấn Sapa, đỉnh Mẫu Sơn ở tỉnh Lạng Sơn, đỉnh Tà Xùa ở tỉnh Yên Bái, vườn quốc gia Ba Vì ở Hà Nội (hiếm), huyện Mộc Châu ở Sơn Tây. Tỉnh La, đỉnh Vân Cung ở tỉnh Bắc Giang (hiếm), đỉnh Yên Tử ở tỉnh Quảng Ninh, huyện Tam Đảo ở tỉnh Vĩnh Phúc (hiếm),… Tuyết rơi trong thời tiết giá lạnh và sương mù là một trải nghiệm vô cùng thú vị ở xứ nhiệt đới đất nước như Việt Nam.
Hiện tượng thời tiết cực đoan
Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia trên thế giới chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Những năm gần đây, tần suất và cường độ các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra ở nước này ngày càng gia tăng rõ rệt. Một số điều kiện khắc nghiệt mà bạn có thể gặp ở Việt Nam là:
Bão nhiệt đới và áp thấp nhiệt đới
Hàng năm, Việt Nam hứng chịu hàng chục cơn bão hình thành trên Thái Bình Dương gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Chúng thường xảy ra từ tháng 7 đến tháng 11 và miền Bắc và miền Trung Việt Nam là những khu vực có nhiều bão nhất.
Lụt
Lũ lụt đã ảnh hưởng đến tất cả các vùng của Việt Nam. Ở miền Trung, lũ lụt chủ yếu do bão gây ra, trong khi ở miền Nam và miền Bắc, lũ lụt do mưa lớn và kéo dài vào mùa hè và mùa khô. Ở vùng núi phía Bắc, đất bị ngấm nước sau nhiều ngày sẽ gây ra lở đất bất ngờ, có thể chôn vùi cả một ngôi làng trong chớp mắt.
Hạn hán
Ngược lại với bão lũ, hạn hán thường xuyên xảy ra vào mùa khô ở miền Trung. Đây là thời điểm nhiệt độ có thể lên tới trên 40°C và tình trạng thiếu mưa kéo dài hàng tháng trời, ảnh hưởng đến nông nghiệp và sinh hoạt hàng ngày.
Như vậy, thông qua nội dung đã trình bày trên bạn đã có được cái nhìn tổng quan về đặc điểm khí hậu Việt Nam. Để khám phá thêm những kiến thức thú vị về địa lý, mời bạn ghé thăm yeudialy.edu.vn và tham khảo thêm nhiều bài viết khác.
