Chào mừng các bạn đến với bài viết của yeudialy.edu.vn, nơi chúng ta sẽ cùng khám phá và hiểu sâu hơn về Zimbabwe – một quốc gia phong phú về văn hóa, lịch sử và tài nguyên thiên nhiên.
Nằm trong lòng châu Phi, Zimbabwe không chỉ được biết đến với những di sản thế giới nổi tiếng như Đại Zimbabwe hay thác Victoria mà còn là nơi của những nghệ nhân tài hoa và các truyền thống âm nhạc độc đáo. Hãy cùng chúng tôi khám phá những điểm đặc biệt làm nên tên tuổi của Zimbabwe trên bản đồ thế giới.
Giới thiệu về quốc gia Zimbabwe
Cộng hòa Zimbabwe, quốc gia nằm ở miền Nam châu Phi, có thủ đô là Harare. Zimbabwe giáp với Zambia ở phía Bắc, Mozambique ở phía Đông, Botswana ở phía Tây, và Nam Phi ở phía Nam. Với diện tích khoảng 390,580 km², Zimbabwe có dân số khoảng 12,5 triệu người tính đến năm 2009. Quốc gia này chủ yếu sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ chính thức.
Về khí hậu, Zimbabwe có khí hậu cận nhiệt đới, với thời tiết ôn hòa và lượng mưa ít. Tôn giáo tại đây đa dạng với khoảng 25% dân số theo đạo Thiên chúa, 24% theo các tín ngưỡng cổ truyền và khoảng 50% dân số theo hỗn hợp giữa hai tín ngưỡng này.
Đơn vị tiền tệ chính thức của Zimbabwe là đô la Zimbabwe. Quốc gia này được lãnh đạo bởi tổng thống Robert Gabriel Mugabe và Thủ tướng Morgan Tsvangirai tại thời điểm dữ liệu được thu thập. Ngoại trưởng là Simbarashe Mumbengegwi. Ngày quốc khánh của Zimbabwe được kỷ niệm vào ngày 18 tháng 4, đánh dấu ngày độc lập từ năm 1980.
Tìm hiểu lịch sử quốc gia Zimbabwe
Lịch sử của Zimbabwe, có nghĩa là “toà nhà bằng đá”, phản ánh một nền văn hóa phong phú và sâu sắc đã phát triển từ thời xa xưa ở châu Phi. Từ thế kỷ thứ IV, các bộ tộc, bao gồm người Venda và những bộ tộc khác từ cao nguyên và khu vực Hồ Lớn, đã di cư đến khu vực này và phát triển nghề chăn nuôi. Đến thế kỷ thứ VIII, Vương quốc Monomotapa, được thành lập bởi bộ tộc Shona, đã nổi tiếng với nền văn hóa đặc sắc bao gồm những di tích như Đại Zimbabwe, đền Ellipse, pháo đài Acropolis, Thác Victoria, và đập Kariba.
Quá trình đô hộ của người Anh bắt đầu vào năm 1895 khi họ đến chiếm đóng và đổi tên lãnh thổ này thành Rhodesia Nam. Đến năm 1957, J. Nkoma đã thành lập Mặt trận Dân tộc Châu Phi Zimbabwe (ANC) để đấu tranh cho độc lập.
Sau khi ANC bị cấm vào năm 1961, tổ chức này đã được tái tổ chức thành ZAPU (Liên minh Nhân dân Châu Phi Zimbabwe). Năm 1963, một nhánh mới, ZANU (Liên minh Dân tộc Châu Phi Zimbabwe), do Robert Mugabe lãnh đạo, đã tách ra từ ZAPU, chủ trương đấu tranh vũ trang để đạt được độc lập.
Cuộc đấu tranh kéo dài cho đến khi Anh, Mỹ và các lực lượng chiến đấu Zimbabwe ký Hiệp định ngừng bắn vào ngày 21 tháng 12 năm 1979 tại London. Sau đó, cuộc tổng tuyển cử đầu tiên được tổ chức vào tháng 2 năm 1980, dẫn đến chiến thắng lớn của mặt trận yêu nước, với 77 trong tổng số 100 ghế tại Quốc hội. Ngày 18 tháng 4 năm 1980 đánh dấu sự khai sinh của Cộng hòa Zimbabwe với Robert Mugabe làm Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng, và Canaan Banana giữ chức tổng thống.
Khái quát chính trị Zimbabwe
Chính sách đối nội
Zimbabwe là một Cộng hòa tổng thống với nhiều đảng phái, trong đó đảng ZANU-PF (Liên minh Dân tộc Phi Zimbabwe – Mặt trận Yêu nước) hiện là đảng cầm quyền, do Robert Mugabe làm chủ tịch. Kể từ khi giành được độc lập, Zimbabwe đã nỗ lực củng cố độc lập dân tộc và tái thiết kinh tế.
Vào năm 1987, hai đảng ZANU và ZAPU đã sáp nhập thành ZANU-PF, thông qua sửa đổi hiến pháp và bầu Robert Mugabe làm tổng thống hành pháp. Trong các nhiệm kỳ năm 1996 và 2002, tổng thống Mugabe đã được tái cử cho hai nhiệm kỳ sáu năm.
Chương trình cải cách ruộng đất, bao gồm việc tịch thu đất của người da trắng và phân phối lại cho người da đen, đã dẫn đến làn sóng di cư của người da trắng và sự bất bình từ phương Tây, làm trầm trọng thêm tình trạng bất ổn trong nước.
Các phe phái đối lập đã kích động bạo loạn, bãi công và phản đối chính phủ, yêu cầu tổng thống Mugabe từ chức. Cuộc tranh giành quyền lực tại bầu cử tổng thống năm 2008 đã khiến tình hình an ninh, chính trị của Zimbabwe càng thêm bất ổn.
Dù đã ký kết thoả thuận chia sẻ quyền lực với đảng MDC, nhưng cho đến nay hai bên vẫn chưa thống nhất được về việc sửa đổi Hiến pháp và thời hạn tổng tuyển cử.
Chính sách đối ngoại
Trên trường quốc tế, Zimbabwe theo đuổi một chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, với trọng tâm là mối quan hệ với các nước trong khu vực miền Nam châu Phi, đồng thời cân bằng quan hệ với các cường quốc lớn. Trong khuôn khổ tổ chức SADC, cùng với Angola và Namibia, Zimbabwe đã tích cực hỗ trợ chính quyền CHDC Congo chống lại sự can thiệp của Rwanda và Uganda.
Zimbabwe là thành viên của 44 tổ chức quốc tế lớn như Liên Hợp Quốc (LHQ), Liên minh Châu Phi (AU), SADC, COMESA, ACP, WTO, G77, G15, Ngân hàng Phát triển Châu Phi (AfDB), và quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF).
Với vai trò Chủ tịch phong trào Không liên kết vào năm 1986, Zimbabwe đã nỗ lực góp phần vào sự đoàn kết và thúc đẩy các mục tiêu của phong trào, nhằm bảo vệ quyền lợi của các nước đang phát triển trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Tổng quan kinh tế Zimbabwe
Zimbabwe là quốc gia sở hữu nhiều tiềm năng kinh tế và nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, bao gồm crom, vàng, amiăng, niken, đồng, sắt, vanađi, litium, platin và than đá. Những sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Zimbabwe gồm thuốc lá, bông và đường.
Sau khi giành được độc lập, chính phủ Zimbabwe đã theo đuổi một chính sách phát triển kinh tế độc lập, tiến hành nhiều cải cách về ruộng đất, lao động, định cư, và thu nhập. Đồng thời, họ đã xây dựng các cơ sở y tế và giáo dục, kiểm soát các lĩnh vực kinh tế quan trọng như ngân hàng, hầm mỏ và xuất nhập khẩu.
Chính sách kinh tế của Zimbabwe cũng tập trung vào việc tự do hóa nền kinh tế, khuyến khích sự phát triển của khu vực tư nhân, thu hút vốn đầu tư nước ngoài, hỗ trợ kỹ thuật và khuyến khích các liên doanh quốc tế.
Nhằm thúc đẩy hợp tác khu vực, Zimbabwe đã xây dựng đường ống dẫn dầu qua cảng Beira ở Mozambique và phục hồi các tuyến đường sắt vận chuyển qua các nước láng giềng, từng bước mở rộng quan hệ kinh tế với các quốc gia châu Phi và thúc đẩy hợp tác Nam-Nam.
Tuy nhiên, từ năm 2000, nền kinh tế Zimbabwe đã rơi vào suy thoái sâu sắc. Vào tháng 4 năm 2006, chính phủ đã công bố “Chương trình phục hồi kinh tế” nhưng không thành công. Đến năm 2008, khủng hoảng kinh tế đạt đỉnh điểm với tỷ lệ lạm phát trên 100.000% và tỷ lệ thất nghiệp ở mức 80%.
Từ năm 2009, Zimbabwe đã cho phép sử dụng các đồng tiền ngoại tệ như Rand Nam Phi, Pula Botswana và Đô la Mỹ trong giao dịch nhằm hạn chế lạm phát và ổn định giá cả tiêu dùng. Kinh tế của quốc gia này đã chứng kiến sự tăng trưởng khả quan trong các năm 2010 và 2011, với mức tăng trưởng GDP lần lượt là 9% và 6%, mặc dù vẫn đối mặt với nhiều rủi ro.
Thông tin về kinh tế Zimbabwe năm 2011:
- GDP tính theo sức mua là 6 tỷ USD.
- GDP đầu người tính theo sức mua là 500 USD.
- Tăng trưởng GDP là 6%.
- Tổng giá trị nhập khẩu là 4,2 tỷ USD.
- Tổng giá trị xuất khẩu là 2,7 tỷ USD.
- Nợ nước ngoài là 6 tỷ USD.
Mối quan hệ giữa Việt Nam và Zimbabwe
Việt Nam và Zimbabwe đã thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 24 tháng 7 năm 1981 và Việt Nam mở đại sứ quán tại Harare vào tháng 3 năm 1986. Tuy nhiên, do khó khăn kinh tế, Việt Nam đã rút đại sứ quán vào tháng 4 năm 1990. Từ đó, Đại sứ quán Việt Nam tại Nam Phi đã kiêm nhiệm Zimbabwe, với đại sứ Việt Nam trình quốc thư vào tháng 10 năm 2010.
Trong lịch sử giao lưu hai bên, nhiều đoàn đã được trao đổi. Phía Zimbabwe đã có các nhân vật quan trọng như uỷ viên bộ chính trị ZANU-PF và Bộ trưởng Thông tin Nathan Shamuyarira năm 1987, cùng với Tổng thống R. Mugabe năm 2001. Về phía Việt Nam, Bộ trưởng Công nghiệp nhẹ Đặng Vũ Chư đã thăm Zimbabwe năm 1993 và Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm vào năm 1995.
Các thỏa thuận đã được ký kết giữa hai quốc gia bao gồm hiệp định thương mại, hiệp định khung về hợp tác kinh tế, thương mại, văn hóa và khoa học kỹ thuật vào năm 2001, và thỏa thuận thành lập nhóm công tác giữa hai bộ ngoại giao cũng vào năm đó.
Zimbabwe mong muốn hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực khai thác đất nông nghiệp để phục vụ chương trình cải cách lương thực và tận dụng chuyên gia Việt Nam trong các lĩnh vực nông nghiệp, y tế, và nhiều lĩnh vực khác.
Trước năm 2010, kim ngạch thương mại giữa hai quốc gia ở mức khá khiêm tốn, chỉ khoảng 2 triệu USD mỗi năm. Tuy nhiên, từ năm 2010, trao đổi thương mại đã tăng lên đáng kể, đạt khoảng 12 triệu USD mỗi năm.
Việt Nam chủ yếu nhập khẩu từ Zimbabwe các mặt hàng như bông, hạt điều, máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng và nguyên phụ liệu thuốc lá. Trong khi đó, các sản phẩm xuất khẩu chính của Việt Nam sang Zimbabwe bao gồm rau quả, gạo, bánh kẹo, ngũ cốc, máy móc thiết bị và sản phẩm từ đá quý và kim loại quý.
Đặc điểm văn hoá ở Zimbabwe
Đặc điểm văn hóa của Zimbabwe phong phú và đa dạng, được hình thành qua lịch sử lâu dài và sự đa dạng về sắc tộc của quốc gia này. Văn hóa của Zimbabwe thể hiện mạnh mẽ qua nghệ thuật, khiêu vũ, âm nhạc và thủ công mỹ nghệ, phản ánh các giá trị, niềm tin và lối sống của người dân nơi đây.
Ngôn ngữ
Zimbabwe là quốc gia đa ngôn ngữ với hơn 16 ngôn ngữ được công nhận chính thức, trong đó tiếng Shona và Ndebele là hai ngôn ngữ phổ biến nhất, bên cạnh tiếng Anh, được sử dụng chủ yếu trong công việc chính thức và giáo dục. Ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong bản sắc văn hóa của người Zimbabwe, với truyền thống kể chuyện và các câu chuyện dân gian chiếm một vị trí quan trọng trong cấu trúc xã hội.
Âm nhạc và khiêu vũ
Âm nhạc và khiêu vũ là những thành phần không thể thiếu trong văn hóa Zimbabwe, với nhạc cụ truyền thống như mbira (đàn ngón), marimba và hosho (maracas). Những truyền thống âm nhạc này thường gắn liền với các sự kiện nghi lễ và lễ kỷ niệm như đám cưới, tang lễ và các nghi lễ tôn giáo. Mbira đặc biệt quan trọng trong văn hóa Shona, được sử dụng trong các nghi lễ để giao tiếp với thần linh tổ tiên.
Nghệ thuật điêu khắc
Zimbabwe nổi tiếng với điêu khắc đá, một phần của văn hóa đã có từ hơn một nghìn năm trước, như được chứng minh bởi các hiện vật tìm thấy ở Great Zimbabwe và các địa điểm cổ khác. Các nghệ sĩ điêu khắc hiện đại của Zimbabwe như Dominic Benhura đã được công nhận quốc tế, tiếp tục truyền thống với cả ảnh hưởng hiện đại và truyền thống.
Ẩm thực
Ẩm thực Zimbabwe phản ánh sự ảnh hưởng của cả truyền thống và hậu thuộc địa. Các thực phẩm cơ bản bao gồm bột ngô sadza, được phục vụ cùng rau và thịt, thường là thịt bò, gà hoặc cá. Các loại rau truyền thống như lá bí đỏ và các món như cơm bơ đậu phộng cũng rất phổ biến. Việc sử dụng nguyên liệu có sẵn địa phương cho thấy mối liên kết giữa người dân Zimbabwe và đất đai của họ.
Tôn giáo
Tôn giáo ở Zimbabwe chủ yếu là Thiên Chúa giáo, lẫn lộn với niềm tin truyền thống về thờ cúng tổ tiên và tâm linh. Sự kết hợp này ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống và văn hóa, bao gồm âm nhạc, khiêu vũ và các buổi tụ họp xã hội, nơi các thực hành tâm linh và tôn giáo được kết hợp một cách chặt chẽ.
Lễ hội và lễ kỷ niệm
Zimbabwe tổ chức nhiều lễ hội văn hóa, trong đó có lễ hội quốc tế nghệ thuật Harare (HIFA), một trong những sự kiện văn hóa lớn nhất ở châu Phi, trưng bày sự pha trộn của nghệ thuật và văn hóa địa phương, khu vực và quốc tế. Những lễ hội này là biểu hiện sinh động của sự đa dạng văn hóa và sự sáng tạo của quốc gia.
Trang phục truyền thống
Trang phục truyền thống của Zimbabwe thường bao gồm các loại vải sặc sỡ và được mặc trong các dịp đặc biệt và sự kiện văn hóa. Phụ nữ thường mặc đầm hoặc váy kèm khăn trùm đầu, trong khi nam giới mặc áo có họa tiết châu Phi chi tiết.
Những đặc điểm văn hóa này không chỉ làm nổi bật di sản đa dạng của đất nước mà còn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của người Zimbabwe, giúp họ duy trì bản sắc và sự liên tục giữa những thay đổi về xã hội và kinh tế.
Hệ thống giáo dục ở Zimbabwe
Hệ thống giáo dục Zimbabwe đang trải qua cải cách sâu rộng để cải thiện khả năng tiếp cận, chất lượng và tính bao trùm. Các chính sách quan trọng như đạo luật sửa đổi giáo dục 2019 và khung chính sách giáo dục quốc gia 2018 đã được triển khai để đảm bảo mọi công dân đều có quyền được học tập.
Đặc biệt, chương trình giáo dục dựa trên năng lực được áp dụng từ năm 2017 nhằm phát triển các kỹ năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề, cũng như nhấn mạnh vào giáo dục STEM để chuẩn bị nguồn nhân lực cho các ngành nghề tương lai.
Về cơ sở vật chất, đã có nhiều đầu tư vào xây dựng và cải tạo trường học, nhằm tạo môi trường học tập tốt hơn cho học sinh và giáo viên. Tuy nhiên, với mức đầu tư công cho giáo dục chỉ đạt 12% ngân sách quốc gia, thấp hơn mục tiêu toàn cầu là 20%, Zimbabwe vẫn cần nhiều nguồn lực hơn nữa để giải quyết các thách thức về giáo dục, nhất là trong bối cảnh kinh tế và xã hội hiện nay.
Các điểm đến không thể bỏ qua ở Zimbabwe
Zimbabwe là một quốc gia Nam Phi nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, động vật hoang dã phong phú và di sản văn hóa phong phú. Dưới đây là một số điểm du lịch không thể bỏ qua ở Zimbabwe:
Thác Victoria
Thác Victoria là một trong bảy kỳ quan thiên nhiên của thế giới và là điểm thu hút khách du lịch nổi tiếng nhất của Zimbabwe. Thác nước sôi động rộng 5.604 feet (1.708 mét) và cao 355 feet (108 mét), tạo ra một màn sương mù nước ngoạn mục có thể nhìn thấy từ hàng dặm. Du khách có thể ngắm thác từ nhiều góc độ khác nhau, bao gồm từ trên cầu Victoria Falls, đi bộ trong rừng nhiệt đới hoặc đi thuyền trên sông Zambezi.
Công viên quốc gia Hwange
Công viên quốc gia Hwange là lớn nhất Zimbabwe và là nơi sinh sống của nhiều loài động vật hoang dã, bao gồm voi, sư tử, báo, hươu cao cổ và tê giác. Du khách có thể đi tham quan trong công viên bằng xe jeep hoặc đi bộ để ngắm động vật hoang dã trong môi trường sống tự nhiên của chúng.
Di tích Đại Zimbabwe
Di tích Đại Zimbabwe là tàn tích của một thành phố đá cổ từng là thủ đô của Vương quốc Zimbabwe. Thành phố được xây dựng từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 15 và là một ví dụ ấn tượng về kiến trúc Shona. Du khách có thể khám phá những tàn tích của các cung điện, nhà cửa và tường thành, và tìm hiểu về lịch sử của vương quốc Zimbabwe.
Hồ Kariba
Hồ Kariba là hồ nhân tạo lớn nhất thế giới và là một điểm đến phổ biến cho các hoạt động câu cá, chèo thuyền và chèo thuyền. Du khách cũng có thể tham quan đập Kariba, con đập tạo ra hồ.
Khu bảo tồn động vật hoang dã Matobo
Khu bảo tồn động vật hoang dã Matobo là một Di sản Thế giới của UNESCO và là nơi sinh sống của nhiều loài động vật hoang dã, bao gồm tê giác đen, báo đá và ngựa vằn. Du khách có thể đi tham quan trong khu bảo tồn bằng xe jeep hoặc đi bộ để ngắm động vật hoang dã, hoặc tham quan các bức tranh hang động có niên đại từ hàng nghìn năm trước.
Đây chỉ là một vài trong số nhiều điểm du lịch tuyệt vời ở Zimbabwe. Với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, động vật hoang dã phong phú và di sản văn hóa phong phú, Zimbabwe chắc chắn sẽ là một điểm đến khó quên.
Qua bài viết này, hy vọng các bạn đã có thể nắm bắt được nét đẹp văn hóa và những đặc điểm nổi bật của Zimbabwe, một quốc gia đầy màu sắc và sức sống. Từ những di sản cổ kính cho đến phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ và văn hóa đa dạng, Zimbabwe chắc chắn là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá và trải nghiệm.
Đừng quên theo dõi yeudialy.edu.vn để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích và thú vị về các quốc gia khác trên thế giới. Hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết sắp tới!
